Confensiwn y Siartwyr 2023

Cynhelir Confensiwn blynyddol y Siartwyr Casnewydd ddydd Sadwrn Tachwedd 4ydd yn Eglwys Gadeiriol Sant Gwynllyw, gan ddechrau am 10 o’r gloch. 

Tocynnau ar gael nawr, pris £15.00 gan gynnwys te, coffi a chinio

Agenda lawn y diwrnod i'w chyhoeddi. Siaradwyr wedi'u cadarnhau i gynnwys:

Mapio Siartwyr a phwysigrwydd cymdogaeth.

Katrina Navickas

Mae'r papur hwn yn ymwneud â photensial offer digidol ar gyfer archwilio Siartiaeth. Mae'n mapio lleoliadau gweithredwyr y Siartwyr, enwebiadau i'r Confensiwn Cenedlaethol, a thanysgrifwyr i'r Cynllun Tir gan ddefnyddio meddalwedd Systemau Gwybodaeth Ddaearyddol. Mae’n dadlau dros ddefnyddio offer digidol o’r fath i fapio rhwydweithiau o actifiaeth, hanes hir gweithgaredd gwleidyddol mewn ardaloedd penodol o drefi, ac elfennau materol a gofodol llwybrau protest a gorymdeithiau. Wrth wneud hynny, gall offer digidol helpu i oleuo arwyddocâd ardal a lle yng ngweithgarwch y Siartwyr o ddydd i ddydd.

Negroaid Tlawd a Chaethweision Gwyn: Siartiaeth a Diddymu

S.I. Martin

Ymunwch â’r awdur a’r curadur S.I. Martin i gael golwg gynnil ar y ddeinameg sy’n sail i agweddau amrywiol mudiad y Siartwyr at hil, caethiwed a’i ddileu.

'Dangoswyd teimlad drwg iawn gan y gorchmynion isaf': Digwyddiad Casnewydd Tachwedd 1831

Steve Poole a Roger Ball

Ym mis Hydref 1831, ar ôl trechu’r Ail Fesur Diwygio yn Nhŷ’r Arglwyddi, ysgubwyd ton o brotestiadau a therfysgoedd ar draws Prydain ac Iwerddon. Dilynwyd aflonyddwch mawr yn Derby a Nottingham ddiwedd y mis, ym Mryste, gan derfysg mwyaf difrifol y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Galwyd ar unedau byddin Prydain, a leolwyd yng Nghymru yn dilyn gwrthryfel Merthyr, i atal y terfysgwyr ym Mryste. Ar ddydd Llun 1af Tachwedd ar ôl gorymdeithio o Gaerdydd, cyrhaeddodd uned o wŷr traed Gasnewydd a daeth torf elyniaethus o’r ‘rhestr is’ yn eu hwynebu.

Bydd y cyflwyniad hwn yn archwilio cyd-destun a manylion y ‘digwyddiad yng Nghasnewydd’ ac yn ceisio nodi pwy oedd y protestwyr a’u cymhellion wrth wrthwynebu Byddin Prydain. Bydd hefyd yn ystyried a yw digwyddiad Casnewydd yn cynrychioli ffurf benodol ar ledaeniad ‘terfysgoedd’.

Mae'r cyflwyniad hwn yn rhan o'r prosiect a ariennir gan yr ESRCIntergroup Dynamics o fewn terfysgoedd diwygio 1831 dan arweiniad y Ganolfan Hanes Rhanbarthol ym Mhrifysgol Gorllewin Lloegr.

Dr Roger Ball aSteve Poole  (Prifysgol Gorllewin Lloegr)